Na anderhalve dag in Ulrum wil ik het dorp beter leren kennen door het een dagje de rug toe te keren. Het verhaal dat mensen uit Ulrum hun boodschappen bij de Jumbo in Leens doen en dat daardoor misschien de Spar in Ulrum verdwijnt, blijft me raken en bezighouden.
De Spar in Ulrum: blij dat ie er is. Edwin en ik hebben hem best aardig ‘gesponsord’ tijdens ons verblijf.
Kies je vanuit persoonlijke voorkeuren voor bijvoorbeeld een groter assortiment en lagere prijzen? Of kies je voor de gemeenschap en doe je boodschappen bij de lokale Spar? En als je het eerste doet, accepteer je dan de consequenties op lange termijn, namelijk dat mensen die niet zo gemakkelijk even naar Leens gaan (inclusief jijzelf misschien over X jaar) in Ulrum helemaal geen boodschappen meer kunnen doen? En kun je klagen dat er in Ulrum geen voorzieningen meer zijn en dat alles er verdwijnt en tegelijkertijd je dagelijkse hap in Leens kopen?
Daarom besluit ik een kijkje te gaan nemen in Leens. Terwijl Edwin in Ulrum blijft om nog wat stukjes te schrijven, wandel ik 3km naar Leens.
Ze passeren me onderweg, fietsers richting Ulrum met hun tassen vol. Boodschappen gehaald bij de Jumbo? Wat zou ik doen als ik in Ulrum woonde, waar zou ik mijn boodschappen halen?
Onderweg kom ik nog een soort van grenspaal tegen, alsof die wil zeggen dat Ulrum en Leens twee heel verschillende werelden zijn.
En dan sta ik ineens tussen de voorzieningen die Ulrum niet heeft: een Aldi, een Jumbo, een Marskramer, een bibliotheek, een boekhandel, een zwembad, een kringloopwinkel….. En dat alles op slechts drie km afstand van Ulrum.
De Jumbo in Leens met een assortiment waarmee ik ook te verleiden ben.
Fijn dat er een bibliotheek is maar hoe lang nog? Er moet 50% worden bezuinigd.
In de kringloopwinkel spreek ik iemand die in Ulrum woont en in Leens werkt. Ik vertel hem over het project DEEL & Ulrum en vraag hem naar een wens voor Ulrum. Eerst is het even stil en dan: nou, als mijn dochter wat ouder is verhuizen wij ook naar Leens.
Kringloopwinkel in Leens: waarom weggooien als iemand anders er nog wat aan heeft?
In een fraaie nieuwbouw zijn ook zorgappartementen van ‘Zonnehuis de Marne‘ ondergebracht, een voorziening die Ulrum, en dat deed pijn, moest inleveren, om, nog pijnlijker, te zien hoe deze voorziening naar Leens werd verhuisd.
Zonnehuis de Marne: boven zorgappartementen, onder winkels
Fraaie daktuin van Zonnehuis de Marne
Fraai en nieuw, dat is het, maar als je altijd in Ulrum hebt gewoond wil je er niet meer weg. Zelfs niet als de afstand slechts een paar kilometer is. Het verhaal gaat dat meerdere bewoners nadat ze noodgedwongen van Ulrum naar Leens moesten verhuizen, in korte tijd na die verhuizing zijn overleden. Wat een buitenstaander ziet als slechts een paar kilometer, is voor iemand die geboren en getogen is in Ulrum een stervensproces.
In een hoekje van deze nieuwbouw is de huiskamer van Leens ondergebracht, een gezellig plekje waar je koffie, een biertje en een broodje, kunt krijgen. Ook weer zo’n voorziening die Ulrum niet heeft.
De Huiskamer van Leens wordt gerund door Harold, een gentleman gastheer.
Vanaf het terras met een lekkere cappuccino zie ik mensen voorbij wandelen en fietsen, jong en oud. Hier is levendigheid. Ik bel Edwin om ook te komen. Hij arriveert een half uurtje later met de auto.
Het terras waar we zitten stoomt dan vol. Al snel zitten we middenin de gezelligheid en de verhalen die we graag in Ulrum willen beleven maar helaas is café Neptunus daar alleen in het weekend open. Door de week werkt de eigenaar als vrachtwagenchauffeur en in het weekend opent hij de deuren van Neptunus. Dat is begrijpelijk want er is brood op de plank nodig en ook jammer want de Huiskamer van Leens bewijst wat een leuk terrasje zoal kan doen.
Aan een tafeltje verderop zit een ouder echtpaar waarvan zij uit Ulrum komt en hij uit Leens. Zij vertelt dat de voorzieningen die nu in Leens zijn, vroeger in Ulrum waren zoals meerdere bakkers en een slager en dat deze voorzieningen sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw langzaam verdwenen. Over het proces van krimp gesproken, dat is dus al tientallen jaren aan de gang….. En Leens is echt niet zo heel veel groter dan Ulrum hoor. Maar zoals we horen wordt dat proces versterkt door beleid om de voorzieningen in de gemeente de Marne in Leens te concentreren.
Het idee van krimp heeft bij mij even tijd nodig gehad om na aankomst in Ulrum een beetje te landen. In gedachten ben ik meestal al snel bezig met dingen beter en mooier maken en hier in Leens is het net alsof dat een luchtballonnetje is dat is doorgeprikt en nu langzaam leegloopt. Ik begin de krimp in Ulrum en de pijn die sommigen daarvan hebben beter te begrijpen. Ulrum zelf gaat daar enorm praktisch mee om richt zich nu op dorpszorg en het opplussen van woningen zodat mensen er langer kunnen blijven wonen. Krimp is voor mij iets dat onnatuurlijk aanvoelt maar wat in werkelijkheid net zo natuurlijk is als groei. Kijk maar naar de natuur: als er ergens iets sterft, is dat weer een bron voor nieuw leven.
We raken ook aan de praat met een jonge moeder die samen met haar dochter is. Ze komen uit Kloosterburen, een klein dorpje verderop. Ze vertelt dat daar zo fanatiek carnaval wordt gevierd. Edwin en ik raken nieuwsgierig naar Kloosterburen. Als we even later met een motorrijder uit Groningen zijn uitgepraat over het hele gedoe rondom de aardbevingen, besluiten we een kijkje te nemen in Kloosterburen.
We landen er bij café Willibrord. Van de kroegbaas krijgen we een rondleiding door zijn mooie zaak. Als het onderwerp subsidies ter sprake komt laat hij ons een fraaie ruimte zien die hij speciaal heeft ingericht voor jongeren. Er hangt een enorm tv scherm en er is een geluidsinstallatie. Hij laat het kabeltje zien waar ze hun telefoon maar hoeven in te pluggen om de muziek te horen die ze zelf willen. Of er ze ook verplicht een drankje moeten bestellen? Nee, zelfs dat hoeft niet. In een nabijgelegen dorp wordt met subsidie een jeugdhonk gebouwd, een gezellige plek waar jongeren samen kunnen zijn. Hier achter in het café is zo’n plek en zonder subsidie. Kijk, dat is dan zo’n voorbeeld hoe gemeenten geld zouden kunnen besparen door samen te werken met ondernemers. En met dat geld zou dan bijvoorbeeld de bibliotheek gered kunnen worden.
Samenwerken, dat is zo’n beetje het centrale thema van ons verblijf hier in Noord-Groningen, samenwerking die verschillen overstijgt.
Na Kloosterburen moeten we ook echt nog even naar Pieterburen want dat is me toch een dorp zo wordt ons in Kloosterburen verteld. Daar wonen hippies en vegetariërs, dat komt door de jezuïeten vroeger…. In Pieterburen zijn Edwin en ik gauw klaar. Het weer is aan het omslaan en hippies komen we helaas niet tegen. Wel een vegetarisch restaurant.
Op weg terug naar Ulrum begint het flink te regenen.
Iedereen die we spraken had verhalen. Elk dorp waar we kwamen had verhalen, over zichzelf en over de omringende dorpen. En dat is goed want zolang er verhalen zijn, leeft de boel. Ook in krimpgebieden.
Peter de Kock
Blogt ook op http://peterdekock.nl/ en http://oosterheide.blogspot.nl/
