parelsnoer

Wie goed rondkijkt in Ulrum ontdekt allerhande mooie dingen. Maar wie een oppervlakkig beschouwer blijft mist veel. Om het bezoekers gemakkelijk te maken stel ik voor een parelsnoer door het dorp te leggen. Zodat er steeds iets te zien is en wel langs de doorgaande route in het dorp. Het kan dus niemand ontgaan. Parels zijn klein, maar fijn. Een snoer is een richtlijn: parels aan elkaar geschakeld tot een lange reeks. Je kan ze een voor een door je vingers laten gaan. In dit geval door de ogen. Ook een blik-opener voor bewoners. Plots kijk je met andere ogen naar wat je in feite allang kende. Dan is het toch nieuw. Anders. Een frisse blik. Een blikopener geeft je toegang tot de inhoud. Het deksel eraf, alles aan het licht. In het licht of in het zonnetje. Dat kan geen kwaad. Er mag meer gezien worden in en van Ulrum.

In de 19^e eeuw werden er veel winkels geopend. Meestal gewoon aan huis. Panden aan de straat werden verbouwd en kregen een etalage. Daar was veel werk van gemaakt. Nu zijn de winkels weggetrokken, maar de panden zijn niet in oorspronkelijke staat teruggebracht. Ze veroorzaken dus een vreemd soort leegte. Telkens word je overvallen door de gedachte aan een wond. Hier is iets gebeurd en het niet geheeld. Of niet helemaal: er zijn duidelijke littekens over.

Mijn plan is om in de hele straat, dus inclusief de Elensterweg en de Leensterweg, een snoer van – laten we zeggen 10 tot 15 – vitrines aan te leggen. Op de plek waar vroeger ook winkeletalages waren. Soms wat kleiner, soms misschien wat groter dan vroeger. Soms ook op plekken waar vroeger geen etalage was. In de panden aan de straat, op een enkele plek ook losstaand, op de stoep, in het groen. Vergane etalages die niet opnieuw gebruikt worden (er waren er veel meer dan 15) verdwijnen. Dat wil zeggen, we betrekken de ruimte weer bij de woning of werkplaats en maken er ramen in die passen bij gevel en ruimte-indeling van het huis. Die vitrines worden mooi vormgegeven: je kan zien dat er aandacht aan is gegeven. Je kan zien – misschien niet zo Gronings – dat het geld gekost heeft: hier is iets tot stand gebracht. ’s Avonds worden de vitrines verlicht. Tot 23 u bijvoorbeeld, dan schakelt alles uit voor de nacht. Dichtbij de vitrines wordt in de stoep een tegel aangebracht met daarop een door kinderen getekend of bedacht mozaïek. Ook in de straat wordt het parelsnoer aangeduid. Zelfs wie alleen naar de grond kijkt kan het snoer niet missen. Wie de vitrines eenmaal in het oog heeft, zal ook de lokale pracht aan architektuur die er omheen staat niet meer kunnen ontgaan.

In de vitrines komen wisselende exposities. Gestart zou kunnen worden met het beroemdste exportartikel van het dorp: de Afscheiding van 1834. Er kunnen aangeklede poppen in de vitrines, bijbels, documenten, wapens, militaire onderscheidingen, kerkattributen, oude foto’s. Alles wat nodig is om een adequaat beeld te geven van die gebeurtenis van toen, die nog altijd invloed heeft.

Maar ook zou men naar aanleiding van de feestweek een grote expositie kunnen maken. Of een herinnering aan al de winkels die er vroeger waren. Of een reconstructie van de Asingaborg en het bijbehorend park. Of een prachtig overzicht van kunstwerken, die nu alleen voor de geconcentreerde kijker te ontwaren zijn. Of een impressie van het land en de arbeid van de boeren. Heel mooi zou het trouwens ook zijn wanneer er ieder jaar iets tentoongesteld wordt van gezamenlijk geleverde arbeid in het dorp. Zoiets waar een heel jaar naar toe geleefd en gewerkt kan worden. Dan wordt zo’n expositie nastrevenswaardig. Zoiets als een bloemencorso elders. Mooi geëtaleerd werk zal ook zeker de aandacht van buiten trekken. Je ziet het zo voor je, al die bezoekers die een wandeling van voor naar achter en weer terug maken. En daarna blijven hangen voor een kopje koffie of een biertje, als het weer het toelaat. Ook voor Olrommers zal het een aardig ‘rondje’ worden. Niet iets om bij stil te staan, maar juist iets om actief te blijven. Ulrum in beweging.

(klik op de afbeeldingen om ze te vergroten)

Natuurlijk zijn er mensen voor nodig. Allereerst om de vitrines, als het ontwerp er eenmaal is, gefabriceerd en geïnstalleerd te krijgen. Ook moeten er woningbezitters zijn die een dergelijke vitrine aan of bij het huis willen hebben. En dan uiteraard degenen die de exposities samenstellen. Liefst steeds andere mensen. Niet iedereen zal overal verstand van hebben. Maar wel zijn er velen die ergens in gespecialiseerd zijn. Zo wissel je elkaar af en bij voldoende deelname ben je hooguit 1 x per jaar aan de beurt. Dat moet te doen zijn, lijkt me. En dat is een Gronings understatement.